Geriatri Yaşlı Bakım ve Tedavi Merkezinde Nöroloji Uzmanı Hamit TOPRAK tarafından hazırlanmıştır.
Hareketlerimizin kontrolü, beynimizde kimyasal maddelerin salınımını yapan hücreler sayesinde gerçekleşir. Bu hücrelerde salgılanan kimyasal maddelerden biri de dopamindir. Beyne gelen bilgiler bir sinir hücresinden diğer bir sinir hücresine dopamin sayesinde aktarılır. Böylece vücut hareketlerimiz ve vücut dengesi sağlanmış olur. Bu hücrelerin bir kısmı hasar gördüğünde veya azaldığında dopamin salgılanamaz. Azalmış dopamin salgısı nedeniyle vücutta titreme, yavaş hareket etme gibi vücudun dengesinin bozulmasına neden olan parkinson hastalığı meydana gelir.
Parkinson yavaş seyreden bir hastalıktır. Hastalık on yıl gibi bir süre boyunca sürekli olarak ilerler. Başlangıçta tek taraflı görülen belirtiler zamanla bütün vücutta görülür. Belirtilerin şiddeti her hastada farklıdır. Genelde 40 yaşından sonra görülür ve erkeklerde görülme sıklığı biraz daha fazladır.
Nasıl Ortaya Çıkar?
Hastalığın ortaya çıkmasında genetik ve çevresel faktörler etkilidir. Aileden gelen(kalıtsal) parkinson hastalığı daha genç yaşlarda ortaya çıkmaktadır. Fakat bu sadece %5 oranında görülmektedir. Genetik faktörler etkili olsa da bulaşıcılığı olan bir hastalık değildir.
Belirtileri Nelerdir?
Genelde ilk belirti elde veya bir vücut yarımında titremedir. Hastanın önceki yıllardaki duruşundan farklı olarak öne eğik durma yada yürürken kolunu sallamama görülebilir. Temel belirti titremedir, istirahat halinde de titreme devam eder. Bu titreme günlük aktiviteler sırasında, heyecan, sinirlenme gibi durumlarda oluşan normal titremelerle karıştırılmamalıdır.
Önemli belirtilerden biri de hareketlerde yavaşlama olmasıdır. Hasta günlük işlerini yaparken zorlanabilir. Yemek yerken, bir tarafa dönerken yavaşlama söz konusudur ve hastalık ilerledikçe bu tür hareketleri yapmak zorlaşabilir.
Hasta hekim tarafından muayene edilirken kas sertliği ile karşılaşılır. Hasta da bu durumun farkındadır. Normalde dinlenme halinde gevşemiş olan kaslar parkinson hastalarında gergindir.
Diğer belirtiler ise şunlardır :
- Kişinin yazısının okunaksız olması, küçük yazmaya başlamak
- Yavaş yürümek, yürürken ayakları yere sürümek
- Vücudun öne doğru eğik durması
- Depresyon,sıkıntılı ruh hali
- Kas ağrıları
- Konuşmada bozulmalar, kısık sesli ve donuk konuşma
- Terleme, hipotansiyon(düşük tansiyon)
- Yutma zorluğu
- Nasıl Tanı Konur?
Tanı koymak için özel bir yöntem yoktur. Laboratuar ya da röntgen sonuçları ile anlaşılması mümkün değildir. Uzman nörolog tarafından alınan ayrıntılı anamnez ve muayene sonucu tanı konulabilir.
Parkinson hastalığına çok benzeyen ve parkinsonizm altında toplanan rahatsızlıklarla çok benzer olduğu için tanı koyarken dikkat edilmelidir.